Ontwikkelingen in het veiligheidsdomein september 2024

ELKE MAAND GEEF IK EEN OVERZICHT VAN ACTUELE OF IN HET OOG SPRINGENDE ONTWIKKELINGEN, INITIATIEVEN, BELEID EN PUBLICATIES IN HET VEILIGHEIDSDOMEIN.

 

Wat is opgenomen:

1. Regeerakkoord 2024 ►
2. Bezuiniging op de veiligheidsregio's ►
3. Asiel, opvang of instroomcrisis ►
4. #Metoo biedt opening voor cultuuromslag ►
5. Promotieonderzoek over ontstaan drugsbeleid ►
6. Afwegingskader polarisatie ►
7. Verwevenheid schulden en jeugdcriminaliteit ►
8. WODC: ontwikkeling jeugdcriminaliteit ►
9. Monitor Preventie met Gezag ►
10. Lokale aanpak radicalisering, extremisme en terrorisme ►
11. Afscheid burgervader Aboutaleb ►

 

► Regeerakkoord en politie

Afgelopen maand werd het nieuwe regeerakkoord gepresenteerd. Wat staat hierin over wat het Kabinet wil bereiken op het gebied van veiligheid? Het Bureau Regioburgmeesters schreef daarover het artikel "Uitwerking Regeerprogramma en Begroting 2025 Justitie en Veiligheid" op hun website.

 

BMC schrijft dat het Kabinet een belangrijke rol voor gemeenten ziet weggelegd als verbindende schakel tussen alle partijen. Want een brede aanpak is nodig. Met een mix van preventie en repressie, en inzet van strafrechtelijke, bestuursrechtelijke en civielrechtelijke instrumenten.

 

De politiebond maakt zich (zoals verwacht) grote zorgen over de aanhoudende capaciteitstekorten. Tot 2028 lopen de tekorten in bepaalde regio's verder op. Dit is natuurlijk een breder probleem. In veel kritieke sectoren ervaren we een tekort aan personeel. Denk aan de zorg en defensie.

 

TNO stelde eerder dat we dit complexe probleem alleen maar kunnen oplossen via een nieuw perspectief: een brede systeemaanpak. Check het webinar "Doorbraak in Schreeuwend Personeelstekort". Ze schreven ook een paper over dit nieuwe perspectief.

 

Lees ook de VNG-inbreng op het commissiedebat Justitie en Veiligheid van 25 september over de toekomst van de politiefunctie, alsook de verzamelbrief politie en het Whitepaper Versterking van de Politiefunctie.

 

► Bezuiniging op de veiligheidsregio

Volgens het regeerakkoord en de miljoenennota staan we voor lastige keuzes. Een daarvan lijkt de bezuiniging op de veiligheidsregio's van 10%. Die voelt erg tegenstrijdig als veiligheid, weerbaarheid en veerkracht de toverwoorden zijn voor de komende jaren. 7 oktober staat het onderwerp op de agenda van het Veiligheidsberaad.

 

► Asiel, opvang of instroomcrisis?

In het regeerprogramma staat dat het Kabinet een traject start voor een tijdelijke asielcrisiswet met als voorschot het uitvaardigen van een AMvB, zonder de benodigde instemming van het Parlement.

 

UU noemt het een lichtzinnig beroep op een asielcrisis een uitholling van onze rechtstaat. 

 

De term crisis wijst op acute en buitengewone omstandigheden maar is dat ook zo? Universiteit Leiden geeft hier een uitleg over. 

 

Vluchtelingenwerk ziet het uitroepen van een asielcrisis als onrechtmatig en met grote gevolgen. Zoals de intrekking van de spreidingswet en het vervallen van de optie om vijf jaar na je verblijfsvergunning te naturaliseren.

 

Sharon Dijksma legt namens de VNG ook uit bij WNL dat gemeenten zich zorgen maken en dat het Kabinet zelf een groot opvangprobleem veroorzaakt.

 

De voorzitter van de Commissie Asiel en Migratie benadruk dat we ons niet een crisis moeten aanpraten.

 

Gespecialiseerde juristen (ook overheidsjuristen) komen allemaal tot dezelfde conclusie dat het uitroepen van een asielcrisis misbruik is van het noodrecht.

 

Arjen Lubach legt ook, met wat humor, de vinger weer op de juiste plek. 

 

► #Metoo biedt opening voor cultuuromslag naar meer seksuele vrijheid  

Secondant publiceerde in september een interessant interview met Mariette Hamer als regeringscommissaris en Janine Janssen, lector bij Avans Hogeschool. Sinds de aflevering van BOOS over de The Voice is de aandacht voor seksueeloverschrijdend gedrag blijvend in onze samenleving aanwezig.

 

Aard en omvang van de problematiek heeft Hamer beschreven in een impactoverzicht op de website voor grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld, naast vele andere publicaties over sociale veiligheid en cultuurverandering op de werkvloer.

 

► Promotieonderzoek over ontstaan Nederlands drugsbeleid

Arjan Nuijten heeft als historicus een promotieonderzoek gedaan naar de geschiedenis van het Nederlandse drugsbeleid (Secondant). Het onderzoek is te lezen op de website van de Universiteit van Amsterdam.

 

► Online afwegingskader polarisatie

Het Kenniscentrum Inclusieve Samenleving (KIS) heeft voor gemeenten een afwegingskader polarisatie ontwikkeld. De kern: helpen om de situatie objectiever te duiden en daarmee een beter beeld te krijgen van wie wat wanneer kan of moet gaan doen.

 

Je doorloopt online 11 factoren langs. Denk aan sociaal-economische en bestuurlijke context, locatie, historie en (sociale) media. Aan de hand van jouw antwoorden kan de prangende situatie beter worden ingeschat. Benieuwd hoe deze landt in de praktijk.

 

► Verwevenheid schulden en jeugdcriminaliteit

Verweij-Jonker wijst in een artikel op de verwevenheid tussen jongeren met schulden en criminaliteit. Logisch zou je zeggen maar het probleem hierbij is dat deze jongeren niet zo makkelijk terecht komen in de schuldhulpverlening. En als dat eenmaal is gelukt blijkt de uitval hoog.

 

Een succesvolle preventieve aanpak moet veelzijdig zijn en het afkopen van schulden hoort daar mogelijk bij om de cirkel te doorbreken. Dit staat beschreven in het artikel met een aantal voorbeelden van hierop gerichte projecten.

 

► WODC: ontwikkeling jeugdcriminaliteit

Het WODC publiceerde deze maand hun studie met het overkoepelende beeld dat de geregistreerde jeugdcriminaliteit in het algemeen fors is afgenomen over een periode van 20 jaar.

 

Dat is bij velen wel bekend. Maar professionals hebben ook het beeld dat steeds meer misdrijven gepleegd worden op jongere leeftijd en dat er een verharding plaatsvindt. Beide ontwikkelingen kunnen niet onderbouwd worden met gebruikte data.

 

Het rapport bevat regelmatig disclaimers. De conclusies kunnen op basis van plaats, specifieke doelgroepen en delicten anders zijn. Ook laat de zelfrapportage zien dat de daadwerkelijke aantallen hoger moeten liggen dan die zijn geregistreerd in de politiesystemen.

 

► Monitor Preventie met Gezag

20 gemeenten zijn eerder dit jaar uitgenodigd deel uit te maken van de subsidie voor Preventie met Gezag. In de brief van de minister hierover werd ook gesproken over een lerende aanpak.

 

Om goed zicht te krijgen op de problematiek, de interventies en effecten wordt samen met het CBS een monitor ontwikkeld. Een eerste platte versie in excel staat online maar het doel is uiteindelijk om een monitor ‘Preventie met Gezag’ samen te stellen.

 

► Lokale aanpak radicalisering, extremisme en terrorisme

De handreiking lokale aanpak is vernieuwd door de NCTV. Met drie kenmerkende onderdelen 1) kennis en vaardigheden, 2) netwerk en 3) interventies. Deze kenmerken komen vervolgens terug in de drie fasen preventie, persoonsgerichte aanpak en detentie en re-integratie.

 

Het is een informatief webdossier geworden met veel verwijzingen naar onderliggende documenten met uitleg en handelingsperspectieven.

 

► Afscheid Ahmed Aboutaleb

In september ook het afscheid van de burgemeester van Rotterdam. In de laatste woorden die Aboutaleb zo hier en daar uitspreekt als burgemeester heeft hij het over het bewaren van de sociale vrede als moeilijkste taak. Zo vertelde hij hierover in het programma van Eva Jink. Zie de linkedin-post. 

 

Op 26 september nam hij afscheid van de gemeenteraad en komt er na 15 jaar burgemeesterschap een einde aan een tijdperk.

 

Bij herdenkingen weet hij zijn woorden te kiezen en te koppelen aan actuele problemen. Ook generaties die nooit oorlog hebben meegemaakt, mag hij graag wijzen op het verleden: ''Verdiep je in de geschiedenis. Verdiep je in je medemens. Zo ontstaat begrip. Begrip leidt tot vriendschap. En vriendschap tot vrede'', aldus Aboutaleb.

 

Daarom zijn zijn toespraken ook wel lezenswaardig. Aboutaleb: "We zeggen nu nog te vaak: de wet zegt niets over uw situatie, ik kan niets voor u betekenen. Maar we zouden eigenlijk moeten zeggen: juist dáárom gaan we iets regelen".

 

Hier was Ahmed Aboutaleb te gast in de podcast van het Genootschap van burgemeesters. 

 

Aboutaleb: Sommigen vinden mij op veiligheid te rechts en dat is buitengewoon kortzichtig en dom (Volkskrant).

 

Hij was een echte burgemeester voor alle Rotterdammers. Veiligheid was oprecht zijn topprioriteit. Hij verdient groot respect (in Trouw).

 

Zijn ego zat hem soms in de weg, maar Aboutaleb heeft altijd zijn stinkende best gedaan (Rijnmond).

 

Welkom Carola Schouten.